Op verzoek van het Augustijnenhof, in samenwerking met Museum Twintighoeven, geef ik op zaterdag 13 september aanstaande een presentatie met als titel: ‘De Biesbosch; waar polderland water wordt…’. De hoge waterstanden van 1993 en 1995 brachten diverse natuurontwikkelingsplannen qua uitvoering in een stroomversnelling. Rond de eeuwwisseling kondigde Rijkswaterstaat het beleid ‘Ruimte voor de Rivier’ aan, waarbij meer ruimte werd gecreëerd voor toekomstige, hoge rivierafvoeren. De creatie van een doorstroomgeul in de Noordwaard, het voormalige landbouwgebied van Werkendam, is een bijzonder aansprekend onderdeel van het programma Ruimte voor de Rivier. Momenteel is er ruim 3500 hectare ‘nieuwe’ natuur aan De Biesbosch toegevoegd. Door al deze ontwikkelingen trekt het gebied nu veel vogels zoals lepelaars, grutto’s en roerdompen. Als klapstuk vestigde de zeearend zich er in 2012 als broedvogel, gevolgd door de visarend in 2016.
Graafwerkzaamheden in de Tongplaat op 15 september 2011. (foto; Jacques van der Neut)
Locatie Na mijn presentatie kunt u het museum Twintighoeven bezoeken. De toegang voor beide activiteiten is gratis. Locatie: kantine Hoeve Jong Dordrecht, Noorderelsweg 2B in Dordrecht. Inloop vanaf 10.30u, aanvang 11.00u. Om de presentatie bij te wonen dient u zich hier aan te melden.
De Tongplaat vanuit de lucht. Situatie: 21 oktober 2018. (foto; Jacques van der Neut)
Het juridisch geredekavel duurde jaren, maar uiteindelijk is het er dan toch van gekomen: de Hedwigepolder is ‘open’! Op 25 oktober 2022 stroomde het eerste water vanuit de Westerschelde de Hedwigepolder in.
Natuurcompensatie Het besluit om de polder onder water te zetten werd genomen in 2005 als natuurcompensatie van een uitstaande milieuschuld. De polder zou eigenlijk in 2009 al worden teruggegeven aan de natuur, maar er bestond veel verzet tegen het onder water zetten van landbouwgrond. In Zeeland wordt zoiets immers beschouwd als vloeken in de kerk. Er zijn tot het laatste moment rechtszaken gevoerd om te voorkomen dat het water het gebied in zou stromen, meldt Omroep Zeeland. Zo probeerde de oud-eigenaar van het gebied de ontpoldering vorig jaar nog tegen te houden. Hij stelde dat het water van de Westerschelde te zwaar vervuild was met pfas. De Raad van State verklaarde dat verzoek afgelopen zomer ongegrond. Vanaf de hoge dijk kijk ik de Hedwigepolder in. De vloed heeft alles aan het zicht onttrokken.
Panoramaheuvel Alleen de Panoramaheuvel waarop een toren zal worden gebouwd, waarin een bezoekerscentrum, een restaurant en een expositieruimte zullen worden ondergebracht, blijft duidelijk zichtbaar. Over deze Panoramaheuvel is trouwens het nodige te doen. De heuvel is namelijk maar 20 meter hoog, terwijl hij 30 meter hoog zou moeten zijn. De provincie onderzoekt hoe dit kan en zoekt naar een oplossing. Aan het verhogen van de heuvel hangt inmiddels een prijskaartje van maar liefst 400.000 euro. De Panoramaheuvel is gemaakt met de grond die vrijkwam bij het afgraven van de dijken in de Hedwigepolder. Het is de bedoeling dat de plek zich ontwikkeld tot een toeristische trekpleister. Op de rand van water en land lopen tientallen scholeksters en wulpen. Verderop staat een groepje mensen te praten. Dichterbij gekomen, herken ik een van hen: Richard Bleijenberg!
Bij hoogwater in de Hedwigepolder blijft de Panoramaheuvel goed zichtbaar. (foto: Jacques van der Neut)
Richard Bleijenberg; gids in hart en nieren Toen ik nog bij Staatsbosbeheer werkte, bezochten we meerdere keren het Verdronken Land van Saefthinge. Soms met ons eigen district (Biesbosch), of met een groep vrijwilligers. Tijdens deze bezoeken fungeerde Bleijenberg steevast als gids en praatte dan honderduit over ‘zijn’ Verdronken Land van Saefthinge. Dat praten heeft hij trouwens nog niet verleerd. Het gaat alle kanten op: over bezoeken van de gedeputeerde Anita Pijpelink van Zeeland en de Commissaris van de Koningin. Natuurlijk gaat het ook over de familie De Kloedt (de voormalige eigenaar van de Hedwigepolder) en zijn contacten met en binnen Staatsbosbeheer. Bleijenberg tipt ook aan, hoe hij regelmatig een vies geel goedje bij chemiereus Monsanto in de Westerschelde zag sijpelen. Tenslotte komen we uit bij de Meester Van der Heijden Groeve, waar hij prachtige verhalen vertelde over de ontstaansgeschiedenis van Saefthinge. Bleijenberg is een verteller in hart en nieren. Aan het eind van ons gesprek maak ik een paar foto’s van deze levende legende. “Het is misschien je laatste kans’ voegt de inmiddels 88-jarige Bleijenberg er glimlachend aan toe. Hij stapt langzaam op zijn fiets en verdwijnt in de richting van zijn woonplaats Nieuw Namen. Een tochtje van ongeveer een uur. ..
Richard Bleijenberg; (natuur)gids in hart en nieren. (foto: Jacques van der Neut)
Aardkundig monument De Meester Van der Heijden Groeve is een zogenoemd aardkundig monument van verschillende grondlagen in diverse kleuren. Het is volgens eigenaar Staatsbosbeheer de enige plek in Europa waar de overgang tussen het Plioceen en de grote ijstijden van het Pleistoceen te zien is. Er liggen schelpen, zand en fossielen van 2,5 miljoen jaar geleden en mogelijk ouder, aan de oppervlakte. Dit aardkundig monument heeft echter dus danig van erosie te lijden, dat men denkt aan het aanbrengen van een overkapping. Zeer waarschijnlijk komt er voor dit project subsidie beschikbaar via de Erfgoed Deal.
Ik dacht dat al de perikelen rondom de Hedwigepolder nu wel zo’n beetje achter de rug zouden zijn. Maar in het Zeeuwse verkiezingsprogramma van de Boer Burger Beweging (BBB) duikt op zijn zachtst gezegd een opvallend voornemen op om van de Hedwigepolder toch maar weer landbouwgrond te maken….
