Tag archieven: haliaetus

Negen, Jonge Visarenden

Sinds 2016 broeden er visarenden in ons land. Dit jaar brachten drie koppels in de Biesbosch maar liefst negen jongen voort. Een vierde koppel begon in de omgeving van de Tongplaat ook met de bouw van een horst, maar eind mei, begin juni staakte het paar de bouw. Wellicht lukt dat komend jaar wel.

Zoetwatergetijdengebied

Het waterrijke, uitgestrekte natuurgebied is daarmee een belangrijk startpunt voor deze prille populatie. Een combinatie van een groeiende visarendenstand in buurlanden als Duitsland, de aanwezigheid van dode bomen en hoogspanningsmasten en de aanwezigheid van grootschalig visrijk water hebben daar alles mee te maken. De bijzondere roofvogels zijn in de Biesbosch vaak te vinden in de recent ontwikkelde natuurontwikkelingsgebieden voor waterveiligheid in het kader van Ruimte voor de Rivier. Nationaal Park de Biesbosch is een zoetwatergetijdengebied, een op wereldschaal zeldzaam fenomeen. Ondanks de Deltawerken is er in de Biesbosch nog steeds sprake van getijdenwerking, alleen zijn de verschillen tussen eb en vloed drastisch verminderd. Water, rietlanden en kreken vormen het grootste deel van het landschap. Door gigantische natuur- en waterveiligheidsprojecten in het Nationaal Park De Biesbosch is het natuur-en recreatiegebied bijna verdubbeld. Door al deze ontwikkelingen kleurt de plattegrond van de Biesbosch, in vergelijking met zo’n 25 jaar geleden, veel blauwer. Landbouwgebieden werden omgevormd naar getijdenmoerassen met wisselende waterstanden en ondiepe oeverzones.

Een jonge visarend op een dode boom in de Biesbosch. (foto: Jacques van der Neut)

Drijvende barrière

Een koppel visarenden broedt schuin tegenover de Emmahoeve, de werkschuur van Staatsbosbeheer in de Noordwaard. Een ander koppel zocht het letterlijk en figuurlijk hogerop; zij vestigden zich bovenin de hoogspanningsmast in spaarbekken De Gijster. Voor het eerst vestigde zich een paartje aan de Zuidhollandse kant van de Biesbosch; zij bouwden een fors nest op een dode populier. Om de rust voor dit stel enigszins te waarborgen sloot Staatsbosbeheer de wandelroute over de kade. De kreek onder het nest werd voorzien van een drijvende barrière met bijbehorende bebording. Ondanks de fysieke afsluiting schoven er toch regelmatig suppers overheen. Staatsbosbeheer plaatst komend jaar een betere afsluiting. Door de getroffen Covid-19 maatregelen was de rust voor het paartje op de dode populier een tijd gewaarborgd, maar later in het seizoen werd het beduidend drukker. Het paartje visarenden zag menig bootje voorbij komen, soms vergezeld van een indringende Techno dreun. Indien de vogels werden gestoord door een supper, bleven de vogels wel twintig minuten weg.

Baltsende visarenden!

9G8A6592_fotoneut
Het verenkleed van de visarend is contrastrijk. (foto: Jacques van der Neut)

Visarenden en de Biesbosch hebben al een hele tijd een warme band. De ondiepe, visrijke lagunes oefenen een enorme aantrekkingskracht uit. In het verleden bleven er al exemplaren in het zoetwatergetijdengebied overzomeren. De aanwezigheid van visarenden lijkt nu serieuzer te worden. Thans maken ze er de vreemdste capriolen. De balts is een bijzonder spectaculair schouwspel.

Schril gefluit
Normaal gesproken is dit gedrag uitsluitend in de broedgebieden te zien en te horen. Desondanks voelt de visarend zich bijzonder goed in de Biesbosch thuis. Vorig jaar hoorde ik al zoiets van mijn ex-collega Geurt Verhoeks, die in de Noordwaard woont.  De hele dag hoorde hij een hoog, schril gefluit. Een exemplaar sloofde zich toen behoorlijk uit en bouwde zelfs ook een nest in een stel dode bomen. Ondanks al die inzet en energie kwam er toen echter geen partner opdagen. Afgelopen dagen bezocht ik de locatie regelmatig. Het boomnest werd door een visarend opgekalefaterd. Keer op keer vloog de vogel, een geringd mannetje uit Mecklenburg-Vorpommern, heen en weer. Maar met een vogel op zo’n nest wordt het natuurlijk niks. Op een gegeven ogenblik vliegt het mannetje weg. Door mijn verrekijker zie ik dat de vogel in een van zijn klauwen een kleine prooi klemt. Dient wellicht voor een toekomstige partner gunstig te stemmen? De visarend vliegt in een zigzag-lijn en laat zich af en toe vallen als een baksteen. In de omlaag gaande vlucht, spreidt de visarend zijn vleugels een klein beetje. Voortdurend is er een hoog, schril gefluit te horen. De vogel vliegt enorm hoog en hangt als een klein, zwart stipje in de lucht. In de tussentijd dat de vogel weg is, grijpen zwarte kraaien en een stel nijlganzen hun kans. Ze staan potsierlijk op de nestrand, maar plotseling is de visarend weer terug en veegt de indringers met een felle duik van het nest. De volgende dag spreek ik Trudy Verhoeks op de pont en van haar hoor ik dat er twee vogels op het nest zitten! Snel langs het nest en jawel, twee vogels aanwezig. Mooi. Was al dat gefluit en ondersteboven vliegen toch nog ergens goed voor!

9G8A6554
Een visarend heeft een vis gevangen in een smalle poldersloot en vliegt ermee naar het nest. Zo’n gevangen vis wordt in de lengterichting, met de kop naar voren, vervoerd. Voor een goede grip op de glibberige vis, is de binnenkant van de klauwen voorzien van stugge schubben. (foto: Jacques van der Neut)