Categorie archieven: Fotografie

IJsland is watersnippenland bij uitstek

In IJsland is de watersnip nagenoeg overal te horen en daarnaast vertoont deze fraaie steltloper zich er ook regelmatig op paaltjes en schuurtjes.

Ooit sierde de watersnip onze bankbiljetten van honderd gulden. Ik vond het een prachtig gestileerd portret van de ontwerper Robert Deodaat Emile “Ootje” Oxenaar die op 13 Juni 2017 overleed. De snip maakte toen overigens, samen met de zonnebloem en de watertoren, onderdeel uit van een drieluik. We hebben het dan over het eind van de jaren ’70 van de vorige eeuw. Sindsdien is het aantal in ons land broedende watersnippen gedaald. Onze bijzonder efficiënte landbouw met de nodige waterpeilverlagingen deed de vogel geleidelijk de das om. Alleen in gebieden waar sprake is van hoge waterstanden, van ‘plas dras situaties’ kan de watersnip zich nog enigszins als broedvogel handhaven. Hoe anders is de situatie in IJsland! In juni en juli dit jaar bezocht ik IJsland en hoorde werkelijk overal watersnippen. In het veld zijn deze vogels, dankzij hun perfect gecamoufleerde verenkleed, praktisch onzichtbaar.

Moerassig terrein in een riviermonding. (foto; Jacques van der Neut)

De kleur van de veren vertoont immers een oneindige mix van olijfbruine- en okergele tinten. Tijdens een wandeling zie je ze door de lucht scheren. Ook de magnifieke baltsvluchten met het bijbehorende geluid was eigenlijk dagelijkse kost. Vliegende watersnippen hebben een karakteristiek silhouet met een ingetrokken kop en een schuin omlaag gehouden snavel. Zij vliegen met krachtige, snelle, soms rukkende vleugelslagen. Snippen op vrijersvoeten vallen veel meer op; het zijn dan echte uitslovers. Met een verrekijker kun je die heen en weer scherende beesten goed volgen. Tijdens baltsvluchten winnen de vogels eerst hoogte en laten zich vervolgens in de diepte vallen. Door vibreren van de buitenste staartveren wordt er een mekkerend geluid voortgebracht. Vanwege dat typische geluid noemen we de watersnip ook wel hemelgeit. Engelse birdwatchers noemen dat kenmerkende geluid ‘drumming’. De bijnaam klinkt daar minstens zo mooi: ‘Goat of the bogs’.

Goed zichtbaar in het open, IJslandse landschap

Tijdens ons verblijf in IJsland zien we vaak overvliegende watersnippen. Met de verrekijker kun je ze dan mooi volgen en niet zelden scheren ze baltsend over je heen. Het is dan zaak om zo’n voorbij scherende vogel met je camera te volgen. Natuurlijk heb je dan een telelens erop staan en je camera heb je ingesteld op meerdere opnamens per seconde, de zogenaamde ‘sportstand’. Het komt er dan op aan om de voorbij razende vogels te volgen en natuurlijk in je zoekerbeeld te houden. Soms lukt dat heel goed en soms ook niet. Het landen van zo’n watersnip op een houten paal in een golvend weiland is een buitenkansje. De watersnip balanceert dan doodleuk op zo’n paal en gaat dan nog even uitgebreid de veren poetsen. Soms zelfs op een paar meter afstand! Als de watersnip echter inééns in een kletsnat weiland neer ploft, dan ben je hem meestal kort daarop volledig kwijt. Niets meer van te zien. De perfecte camouflagekleuren bewijzen in dat geval een goede dienst.

Een baltsende watersnip scheert door de lucht. (foto; Jacques van der Neut)

De Erg Chebbi woestijn; een uitgestrekte zandbak bij Merzouga in Marokko

Mijn zoon Martijn en ik bezochten onlangs Marokko. We vlogen naar Marrakech en reden vandaar met een huurauto naar onder meer de Erg Chebbi woestijn bij Merzouga.

Golvende zandduinen bij Merzouga. (foto: Jacques van der Neut)
Sahelzandhoenders scheren pijlsnel voorbij. (foto: Jacques van der Neut)

Golvende zandduinen
Marokko is een prachtig land met uitgestrekte stenige vlakten met diepe kloven en uiteraard woestijnachtige landschappen. De wegen zijn weilswaar goed, maar het is en blijft toch oppassen, zeker op binnenwegen. We zetten koers naar Merzouga, waar we de Erg Chebbi woestijn bezoeken. In deze zandbak met golvende zandduinen, willen we typische woestijnsoorten zien zoals de Woestijnmus, de Bruingele babbelaar en diverse soorten zandhoenders. Met een gehuurde 4×4 rijden we met een gids en chauffeur door en over het golvende zandduinengebied. Eerst staat er een bezoek aan diverse kleine poeltjes op het programma, die fungeren als drinkplaats voor diverse zandhoenders. Als we er aankomen staat er al een paar auto’s met vogelaars en fotografen die ook naar de aan- en afvliegende zandhoenders kijken. Een fascinerend gezicht. De zandhoenders scheren supersnel heen en weer en strijken steevast bij de poeltjes neer. Als de vogels zijn geland kunnen we ze door de telescoop goed bekijken; we ontdekken het Sahelzandhoen, het Kroonzandhoen en het Witbuikzandhoen. De genoemde soorten komen hier iedere ochtend drinken en zijn daardoor dus goed te bekijken. Dat is echter niet altijd het geval. Zo komt bijvoorbeeld in Oman het Lichtenstein zandhoen voor en die drinkt juist in de avond, waardoor je er eigenlijk niet zo veel van kunt zien, laat staan fotograferen.

Groepjes Sahelzandhoenders vliegen af en aan. (foto: Jacques van der Neut)

Tentenkamp
Na een poosje bij de drinkpoelen te hebben doorgebracht, gaan we verder de Erg Chebbi woestijn in. We stoppen bij een tentenkamp waar we een kop thee drinken. Op het tentdoek scharrelen Huismussen en Woestijnmussen, af en toe aangevuld met Bruingele babbelaars. Dan gaan we op zoek naar de Witbandleeuwerik, Hoopoe Lark in het Engels. Het is onderhand behoorlijk warm geworden. Onze chauffeur en gids drinken en eten echter niets. Het is tenslotte Ramadan. De omgeving bestaat uit golvende zandduinen met hier en daar wat struikgewas; een uitgelezen gebied voor de witbandleeuwerik. De witbandleeuwerik behoort tot de grootste leeuweriken. De vogel staat hoog op de poten en heeft een zandkleurig lijf. De snavel is opvallend langer tegenover andere soorten leeuweriken en lichtjes naar beneden gebogen en een opvallend zwart-wit vleugelpatroon, net als bij een hop. Het is blijkbaar baltstijd, want we zien diverse Witbandleeuweriken die zich van de struiktoppen de lucht in lanceren en op het hoogste punt de vleugel- en staartveren spreiden. Zo’n vogel is dan een bonk wit! Een bijzonder spectaculair gezicht, maar voor het mooie, doen ze dat echter iets te ver weg…

Een Witbandleeuwerik in de snikhete Erg Chebbi woestijn. (foto: Jacques van der Neut)

Egyptische nachtzwaluw
Onderdeel van deze tocht is ook een bezoek aan een locatie waar de Egyptische nachtzwaluw overdag rust. Als we arriveren zien we onder een struik een man liggen, die overeind komt zodra hij onze auto ziet. We lopen naar een stenige vlakte en onze ‘nachtzwaluwman’ wijst de plek aan waar de vogel op de grond zit. Dat is trouwens nog niet zo gemakkelijk om zo’n perfect gecamoufleerde soort in de smiezen te krijgen. Na diverse keren zie ik de vogel uiteindelijk ook. Onze gids gniffelt en zoals afgesproken betalen we hem, we schudden elkaar de hand en de man rijdt met ons mee naar zijn brommer. De man stapt op zijn brommer en rijdt weg door het rulle zand. Wij sluiten onze tocht af met een bezoek aan het meer bij Merzouga. Voor het eerst in zeven jaar bevat dat grote meer weer water. Flamingo’s, Steltkluten, Groenpootruiters en Casarca’s maken er dankbaar gebruik van.