Tag archieven: Afrikaanse woestijngrasmus

De Erg Chebbi woestijn; een uitgestrekte zandbak bij Merzouga in Marokko

Mijn zoon Martijn en ik bezochten onlangs Marokko. We vlogen naar Marrakech en reden vandaar met een huurauto naar onder meer de Erg Chebbi woestijn bij Merzouga.

Golvende zandduinen bij Merzouga. (foto: Jacques van der Neut)
Sahelzandhoenders scheren pijlsnel voorbij. (foto: Jacques van der Neut)

Golvende zandduinen
Marokko is een prachtig land met uitgestrekte stenige vlakten met diepe kloven en uiteraard woestijnachtige landschappen. De wegen zijn weilswaar goed, maar het is en blijft toch oppassen, zeker op binnenwegen. We zetten koers naar Merzouga, waar we de Erg Chebbi woestijn bezoeken. In deze zandbak met golvende zandduinen, willen we typische woestijnsoorten zien zoals de Woestijnmus, de Bruingele babbelaar en diverse soorten zandhoenders. Met een gehuurde 4×4 rijden we met een gids en chauffeur door en over het golvende zandduinengebied. Eerst staat er een bezoek aan diverse kleine poeltjes op het programma, die fungeren als drinkplaats voor diverse zandhoenders. Als we er aankomen staat er al een paar auto’s met vogelaars en fotografen die ook naar de aan- en afvliegende zandhoenders kijken. Een fascinerend gezicht. De zandhoenders scheren supersnel heen en weer en strijken steevast bij de poeltjes neer. Als de vogels zijn geland kunnen we ze door de telescoop goed bekijken; we ontdekken het Sahelzandhoen, het Kroonzandhoen en het Witbuikzandhoen. De genoemde soorten komen hier iedere ochtend drinken en zijn daardoor dus goed te bekijken. Dat is echter niet altijd het geval. Zo komt bijvoorbeeld in Oman het Lichtenstein zandhoen voor en die drinkt juist in de avond, waardoor je er eigenlijk niet zo veel van kunt zien, laat staan fotograferen.

Groepjes Sahelzandhoenders vliegen af en aan. (foto: Jacques van der Neut)

Tentenkamp
Na een poosje bij de drinkpoelen te hebben doorgebracht, gaan we verder de Erg Chebbi woestijn in. We stoppen bij een tentenkamp waar we een kop thee drinken. Op het tentdoek scharrelen Huismussen en Woestijnmussen, af en toe aangevuld met Bruingele babbelaars. Dan gaan we op zoek naar de Witbandleeuwerik, Hoopoe Lark in het Engels. Het is onderhand behoorlijk warm geworden. Onze chauffeur en gids drinken en eten echter niets. Het is tenslotte Ramadan. De omgeving bestaat uit golvende zandduinen met hier en daar wat struikgewas; een uitgelezen gebied voor de witbandleeuwerik. De witbandleeuwerik behoort tot de grootste leeuweriken. De vogel staat hoog op de poten en heeft een zandkleurig lijf. De snavel is opvallend langer tegenover andere soorten leeuweriken en lichtjes naar beneden gebogen en een opvallend zwart-wit vleugelpatroon, net als bij een hop. Het is blijkbaar baltstijd, want we zien diverse Witbandleeuweriken die zich van de struiktoppen de lucht in lanceren en op het hoogste punt de vleugel- en staartveren spreiden. Zo’n vogel is dan een bonk wit! Een bijzonder spectaculair gezicht, maar voor het mooie, doen ze dat echter iets te ver weg…

Een Witbandleeuwerik in de snikhete Erg Chebbi woestijn. (foto: Jacques van der Neut)

Egyptische nachtzwaluw
Onderdeel van deze tocht is ook een bezoek aan een locatie waar de Egyptische nachtzwaluw overdag rust. Als we arriveren zien we onder een struik een man liggen, die overeind komt zodra hij onze auto ziet. We lopen naar een stenige vlakte en onze ‘nachtzwaluwman’ wijst de plek aan waar de vogel op de grond zit. Dat is trouwens nog niet zo gemakkelijk om zo’n perfect gecamoufleerde soort in de smiezen te krijgen. Na diverse keren zie ik de vogel uiteindelijk ook. Onze gids gniffelt en zoals afgesproken betalen we hem, we schudden elkaar de hand en de man rijdt met ons mee naar zijn brommer. De man stapt op zijn brommer en rijdt weg door het rulle zand. Wij sluiten onze tocht af met een bezoek aan het meer bij Merzouga. Voor het eerst in zeven jaar bevat dat grote meer weer water. Flamingo’s, Steltkluten, Groenpootruiters en Casarca’s maken er dankbaar gebruik van.

Naar de Afrikaanse woestijngrasmus

Bij Alphen aan den Rijn is een Afrikaanse woestijngrasmus (Sylvia deserti) neergestreken. Deze bijzonder zeldzame dwaalgast trok honderden vogelaars uit binnen- en buitenland. Als wij op de locatie aankomen zien we  verderop een groep mensen. Zeer waarschijnlijk scharrelt de Afrikaanse woestijngrasmus daar dus ergens rond.

(Te) brede sloot…

woestijngrasmus_weblog
Fotografen bij de Afrikaanse woestijngrasmus. (foto: Jacques van der Neut)

Het landschap is een klassiek voorbeeld van laagveen, dus hebben we er te maken met langgerekte percelen met een intensief slotenpatroon. Het perceel lopen we af en al gauw dient de eerste sloot te worden overgestoken. Als we op de locatie aankomen zien we de nodige fotografen in actie, waarna we een glimp opvangen van de wegvliegende woestijngrasmus. De meute staat op en begeeft zich naar de locatie waar het lichtbruine vogeltje zojuist is neergestreken. Maar zover komt het niet, want het beestje gaat er wederom vandoor. Verderop is een fotograaf actief bij de slootrand in de weer, vermoedelijk heeft hij de woestijngrasmus in beeld. De achtergebleven vogelaars willen ook naar die locatie, maar stuiten op een (te) brede sloot… Het merendeel loopt het perceel weer af om het ernaast liggende perceel te kunnen betreden. Sommige vinden dat een beetje te veel van het goede en zoeken naar een mogelijkheid om te springen.  “Ik kom uit Leeuwarden en heb het beestje 20 seconden in beeld gehad” zegt een vogelaar tegen mij. “Hierna ga ik door naar Almere voor de ringsnaveleend en daarna ga ik naar mijn moeder in Utrecht, voor een bakkie koffie.” De man schuift zijn statiefpoten in en maakt zich op voor een sprong. Hij komt droog aan de overkant. Verderop heeft een andere vogelaar echter minder geluk en belandt ruim kniediep in de sloot.

Voetje voor voetje

woestijngrasmus
De Afrikaanse woestijngrasmus in een kenmerkende ‘Sylvia’ houding. (foto: Jacques van der Neut)

Aangezien ik niet wil wachten op een mogelijke terugkeer van de vogel, loop ik terug naar de dijk. Vandaar loop ik het aangrenzende perceel gras- land in. Aan het eind wacht echter weer een deceptie. Tientallen vogelaars kijken moedeloos toe, want wederom verspert een metersbrede sloot de doorgang. Een meter of dertig verderop staat een groepje vogelaars die de woestijngrasmus wel ziet. Een frustrerende situatie. Teruglopen is de enige optie en het grasland ernaast maar weer in, maar ook hier dient eerst een sloot voor te worden overgestoken. Een hek wordt plat over de waterbarrière gelegd en iedereen schuifelt er voetje voor voetje overheen. Met de 500mm in mijn hand voel ik me op dat moment niet echt een held… Maar na het bitter komt het zoet. Als we de bewuste locatie hebben bereikt zien we de Afrikaanse woestijngrasmus. Eerst scharrelt de vogel in de vegetatie maar dan vliegt hij naar een stenen muurtje, waar iedereen hem goed kan bekijken. Een batterij camerasluiters geeft een onwaarschijnlijk salvo. Kort daarop verdwijnt het beestje weer in de vegetatie.