Tag archieven: Instituto Terra

Genesis; machtig fotowerk van Sebastião Salgado

Genesis is het levenswerk van de wereldberoemde Braziliaanse fotograaf Sebastião Salgado. Voor zijn ode aan onze kwetsbare planeet reisde hij naar afgelegen oorden als de Galapagoseilanden. Madagascar en Antarctica; locaties waar mens en dier nog altijd in evenwicht met elkaar en de natuur leven.

Poster over de tentoonstelling van Salgado in de Rotterdamse metro. (foto: Jacques van der Neut)

Met deze foto’s toont Salgado ons de schoonheid van de ongerepte natuur en laat hij ons beseffen dat wij onze planeet moeten beschermen. Na succesvolle presentaties in New York, Londen en Parijs is Genesis ook in het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam te zien. Er zijn meer dan 200 spectaculaire zwart-wit foto’s te zien van al het leven op aarde.

Geografische hoofdstukken
De expositie duurt tot 17 september aanstaande en is samengesteld door Lélia Wanick Salgado. De tentoonstelling is opgebouwd uit vijf geografische hoofdstukken: Planet South, Sanctuaries, Africa, Northern Spaces, Amazone en Pantanal. Op bepaalde plaatsen in de tentoonstelling, die zijn gemarkeerd met een cirkel op de vloer, geven audio points achtergrondinformatie over de bewuste foto. De teksten worden ingesproken door Humberto Tan en Sacha de Boer. Vanaf zijn eerste reizen gebruikte Salgado rolfilms maar stapte later over op digitale fotografie. Daardoor diende alle beelden dusdanig te worden gestroomlijnd, dat er geen onderscheid te zien zou zijn tusssen de analoge beelden en de later gemaakte digitale bestanden. Wat we voorheen in een foto als ‘korrel’ bestempelden, noemen we tegenwoordig ‘ruis’. In de stemmig ingerichte expositie komt dat aspect trouwens ruimschoots aan de orde, zoals bij de foto van de Dinkastam, bij Amtak in Zuid-Soedan. Een geweldige opname die van dichtbij alleen maar uit ruis lijkt te bestaan, maar dankzij de zwartwitte tinten krijgt deze foto een enorme zeggingskracht. De Dinka’s steken gedroogde koeienpoep in de fik om zich tegen insecten te beschermen.  Natuurlijk hangen er nog veel meer aansprekende foto’s van mensen: in bomen klimmende Papoea’s of een groepje mannen dat vuur maakt. Als ik pal voor de foto sta, krijg ik de indruk dat ik er tussenin zit… Naast mensen is er uiteraard ook aandacht voor landschappen, zoogdieren en vogels, zoals de iconische foto’s van de kinbandpiguins op Zavodovski, een onbewoond vulkanisch eiland, dat deel uitmaakt van de Zuidelijke Sandwich Eilanden op 350 kilometer ten zuidoosten van South Georgia in de zuidelijke Atlantische Oceaan. Zavodovski is ontdekt door de Russische Zuidpoolonderzoeker Fabian Gottlieb von Bellingshausen in 1819 en hij noemde het eiland naar de kapitein van zijn schip de Vostok (luitenant Ivan Zavodovski). Het westen van het eiland wordt gedomineerd door de vulkaan Mount Curry. Op dit eiland huist een enorme kolonie kinbandpinguins van maar liefst 2 miljoen exemplaren! Een filmploeg van de BBC maakte er dramatische beelden van kinbandpinguins die over woest kolkende, huizenhoge golven hun weg zochten naar hun jongen in de kolonie. Die fenomenale beelden zijn verwerkt in Planet Earth II.

Instituo Terra
Voor het verlaten van deze indrukwekkende fototentoonstelling hebben Sebastião en Lélia Wanick Salgado nog een persoonlijke boodschap. Het echtpaar signaleert ontbossing als een groot probleem en heeft daar volgens hen op bescheiden wijze iets aan willen doen. Via hun non-profit organisatie Instituto Terra hebben zij een groot terrein in het zuidoosten van Brazilië weer bebost, door er in de afgelopen vijftien jaar circa twee miljoen bomen te planten, verdeeld over meer dan 300 verschillende soorten, die er van oorsprong voorkwamen. Hierdoor is op voorheen droge en onvruchtbare hellingen een weelderige vegetatie ontstaan. De wedergeboorte van dit tropische microklimaat trok op haar beurt weer vogels en andere dieren aan die al tientallen jaren niet meer in het gebied waren waargenomen. Herbebossing is slechts een van de manieren waarop we de klok kunnen terugdraaien. Bomen spelen een bijzondere rol bij het neutraliseren van de uitstoot van kooldioxide dat wordt beschouwd als de oorzaak van opwarming van de aarde en de klimaatverandering.