Categorie archieven: Actueel

Hedwigepolder mag onder water!

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft onlangs de beroepen tegen het rijksinpassingsplan ‘Hertogin Hedwigepolder’ ongegrond verklaard. Dit betekent dat de Hedwigepolder, na aankoop door de Staat, onder water kan worden gezet voor de aanleg van 295 hectare nieuwe getijdennatuur. Tegen de uitspraak is geen hoger beroep mogelijk.

Europese regelgeving
Op 21 december 2005 ondertekende voormalig minister Ben Bot het verdrag waarin Nederland en Vlaanderen afspraken maakten over de verdieping van de Westerschelde. De haven van Antwerpen diende bereikbaar te blijven voor grote- en diep stekende schepen. De schade aan het milieu (verlies aan foerageergronden voor vogels) zou conform Europese regelgeving worden gecompenseerd door de dijken van de Hedwigepolder in Zeeuws-Vlaanderen en de Prosperpolder in België (Vlaanderen) door te steken. In beide gebieden zou zich dan weer getijdennatuur kunnen ontwikkelen. De Vlamingen voegden de daad bij het woord, maar de Nederlanders raakten verstrikt in een politiek moeras, waardoor er in de Hedwigepolder nog geen spa de grond is ingegaan. Door de

In de Hertogin Hedwigepolder staan diverse protestborden tegen de naderende ontpoldering. (foto: Jacques van der Neut)
In de Hertogin Hedwigepolder staan diverse protestborden tegen de naderende ontpoldering. (foto: Jacques van der Neut)

uitspraak van de Raad van State lijkt er nu een eind te komen aan die patstelling. Volgens de minister van Infrastructuur en Milieu en de staatssecretaris van Economische Zaken draagt het rijksinpassingsplan bij aan het herstel van het Natura 2000-gebied Westerschelde & Saeftinghe. Door de Hedwigepolder onder water te zetten krijgt de Westerschelde meer ruimte en kunnen getijdestromen ontstaan. Bij vloed stroomt het gebied onder water, bij eb vloeit het water weer terug. In het gebied zullen slikken en schorren ontstaan waarop zeldzame planten en dieren leven die bij de oorspronkelijke zoet-zout natuur van de Westerschelde horen, aldus de minister en de staatssecretaris. 

Bezwaren
Bezwaarmakers, onder wie de eigenaar van de polder en Stichting Red Onze Polders, hadden een groot aantal bezwaren aangevoerd tegen het rijksinpassingsplan en de vergunningen die daarmee samenhangen. Zo zijn er naar hun mening betere alternatieven die minder ingrijpend zijn dan het ontpolderen van agrarisch gebied. Zij betwijfelen echter vooral of zich getijdennatuur zal ontwikkelen in de polder nadat die onder water is gezet. Volgens hen zal de polder

In de Hertogin Hedwigepolder liggen lange lanen, die worden omzoomd door populieren. (foto: Jacques van der Neut)
In de Hertogin Hedwigepolder liggen lange lanen, die worden omzoomd door populieren. (foto: Jacques van der Neut)

snel dichtslibben en wordt het doel van het rijksinpassingsplan, natuurontwikkeling, daardoor niet gehaald. De Afdeling bestuursrechtspraak is van oordeel dat er in de afgelopen jaren voldoende onderzoeken zijn gedaan naar mogelijke alternatieven, waarbij de ontpoldering van de Hedwigepolder ook niet zonder meer als uitgangspunt is genomen. Nu ontpoldering in vergelijking met de alternatieven het meest gunstig is uit het oogpunt van natuurherstel, mochten de minister en de staatssecretaris dit als uitgangspunt nemen bij hun besluit, aldus de Afdeling bestuursrechtspraak. Over het wel of niet ontpolderen van de Hedwigepolder is veel te doen geweest. Het kabinet Rutte II heeft in het regeerakkoord opgenomen dat voor het natuurherstel van de Westerschelde de Hedwigepolder wordt ontpolderd. Met het definitief worden van dit rijksinpassingsplan en de zes uitvoeringsbesluiten, waaronder een natuurvergunning en een ontgrondingsvergunning, kan de polder onder water worden gezet. In 2019 dienen de werkzaamheden te zijn afgerond. 

Miljoenen voor natuur in Haringvliet

Zes natuurorganisaties krijgen een miljoenendonatie om het getijdenlandschap in het Haringvliet in ere te herstellen. Ze willen in de Zuid-Hollandse delta, op de grens van rivier en zee even ten zuiden van Rotterdam, een groot natuurgebied ontwikkelen waar bijvoorbeeld de zeearend, de steur en de bruinvis zich kunnen vestigen. Gisteravond werd bekendgemaakt dat de Nationale Postcode Loterij 13,5 miljoen euro aan het project schenkt.

Betonnen waterkering
De Haringvlietsluizen liggen tussen Hellevloetsluis en Stellendam en werden op 2 november 1970 in gebruik genomen, waardoor de getijdenwerking in het Haringvliet en de Biesbosch aanzienlijk verminderde. Dat er door de komst van de betonnen waterkering onvervangbare natuur verloren zou gaan, beschouwde de overheid

Een historisch plaatje. In het voorjaar van 1994 voerde Rijkswaterstaat een praktijkproef uit met de Haringvlietsluizen, waarbij zout zeewater het Haringvliet mocht instromen. (foto: Jacques van der Neut)
Een historisch plaatje. In het voorjaar van 1994 voerde Rijkswaterstaat een praktijkproef uit met de Haringvlietsluizen, waarbij zout zeewater het Haringvliet mocht instromen. (foto: Jacques van der Neut)

destijds als een onvermijdelijk neveneffect. Eind jaren tachtig gaan er echter stemmen op om de mogelijkheden voor een ander, meer op de ontwikkeling van natuurwaarden gericht spuiregime van de Haringvlietsluizen op een rij te zetten. Een zienswijze die door de diverse waterschappen en agrarische organisaties bepaald niet met open armen wordt ontvangen. Voor het te wijzigen beheer van de Haringvlietsluizen presenteert Rijkswaterstaat vier varianten, variërend van het handhaven van de huidige situatie tot en met het gebruik van de sluizen als stormvloedkering. Om het proces vlot te trekken stelt men de zogenaamde Kiervariant voor, waarbij een beperkt deel van de sluizen openstaat en alleen bij een lage rivierafvoer wordt gesloten. Door de Kier wordt de monding van het Haringvliet brak en dat bevordert de visintrek.

Bij het huidige spuiregime van de Haringvlietsluizen spoelt zoetwatervis, zoals deze reusachtige meerval, tijdens het spuien naar 'buiten' en legt dan het loodje. (foto: Jeanne Soetens)
Bij het huidige spuiregime van de Haringvlietsluizen spoelt zoetwatervis, zoals deze reusachtige meerval, tijdens het spuien naar ‘buiten’ en legt dan het loodje. (foto: Jeanne Soetens)

In de brakwaterzone kunnen specifieke trekvissen zoals fint, zeeforel, zalm, driedoornige stekelbaars en zeeprik zich aan het zoete water aanpassen, voordat zij verder stroomopwaarts zwemmen. Door het ontbreken van een brakwaterzone, kost het huidige spuiregime veel (zoetwater)vis het leven. De overgang van zout naar zoet is te abrupt. Aan die onnatuurlijke situatie komt in 2018 zeer waarschijnlijk een eind. Volgens de planning gaan de sluizen dan namelijk op ‘een kier’. De toekomstige zone brak water zal waarschijnlijk ook vogels aantrekken zoals grote stern, eidereend, middelste zaagbek, rotgans en strandplevier. Wellicht glipt er door de Kier ook wel eens een zeehond naar ‘binnen’. Door de Kiervariant komt er trouwens in een gebied als de Biesbosch geen centimeter meer getijdenverschil. Dat er in het vermaarde zoetwatergetijdengebied zout water terecht komt, is een ander hardnekkig misverstand. De Biesbosch was voor de afsluiting in 1970 een zoetwatergetijdengebied en zal dat ook blijven.